Ένα ταξίδι στο παρελθόν και στην ιστορία του Σιδηροδρομικού Σταθμού Βέλου

"Νεαρός Συλλέκτης"

Η ενασχόληση με τον φιλοτελισμό, μου έδωσε την ευκαιρία να ανακαλύψω κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το χωριό μας και τους ανθρώπους του και πιο συγκεκριμένα για τα μέσα που τους ήταν διαθέσιμα πριν από ένα και πλέον αιώνα, για να καλύψουν την ζωτική ανάγκη της επικοινωνίας.

Κείμενο-Επιμέλεια: Νικόλαος Π. Κούτουλας

“Για λίγο στάσου

Ρίξε μου μόνο μια ματιά

Από μένα κάτι θα κερδίσεις

Μικρέ και μεγάλε φίλε

Μαζί με τα καθήκοντά σου

Αν λίγο μαζί μου ασχοληθείς

Τι κερδίζεις αν συλλογιστείς

Όλα τα δείχνω, τα διδάσκω

Σε μένα ό,τι ζητήσεις θα το βρεις

Ήμουν, είμαι και θα είμαι

Μια εγκυκλοπαίδεια χρυσή

Όλα αυτά τα κρύβω

Ναι, εγώ το μικρό χαρτάκι που σε ανταμείβω!”

Η παραπάνω ακροστιχίδα "ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟΝ", η οποία είναι δημοσιευμένη στον οδηγό της Ελληνικής Εταιρίας Ορολογίας με τίτλο "Φιλοτελική Ορολογία", παρουσιάζει συνοπτικά αλλά πολύ εύστοχα τη σημασία του ταπεινού γραμματόσημου, το οποίο περιφρονούμε καθώς δίνουμε σημασία αποκλειστικά στο περιεχόμενο του φακέλου.

Πάμε λοιπόν να διαπιστώσουμε μαζί πόση αλήθεια περιέχει η παραπάνω ακροστιχίδα!

Σε μια πρόσφατη περιήγησή μου στο διαδίκτυο προκειμένου να καλύψω τις φιλοτελικές μου ανάγκες, ανακάλυψα τυχαία μια δημοπρασία γραμματοσήμων που διενεργήθηκε από την A.KARAMITSOS τον Οκτώβριο του 2014 και η οποία περιείχε τα κάτωθι πέντε (5) σφραγισμένα γραμματόσημα.

Δημοπρασία αρ. 499, Οκτώβριος 2014

Ο αριθμός αντικειμένου 1073 ανέφερε:

"Railway post marks: «ΑΣΛΑΝΑΓΑ*ΣΜΕ», «ΣΙΔΗΡΟΔΡ.Π.Α.Π»*ΒΕΛΛΟΝ», «ΒΡΑΧΑΤΙ» and boxed «ΚΡΥΟΝΕΡΙ» and «ΑΙΤΩΛΙΚΟΝ» on 5 Small Hermes Heads."

Ας αναλύσουμε λοιπόν σημείο προς σημείο όσα βλέπουμε στην παραπάνω εικόνα και ας αποκωδικοποιήσουμε όλες τις πληροφορίες:

• Αρχικά θα σταθούμε στο γραμματόσημο, στο οποίο αναγνωρίζουμε την κεφαλή του Ερμή, του αγγελιαφόρου των θεών της ελληνικής μυθολογίας.
  
  Από την ίδρυση των Ελληνικών Ταχυδρομείων το 1828 με διάταγμα του Ιωάννη Καποδίστρια, τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα έκαναν την εμφάνισή τους τον Οκτώβριο του 1861 και αποτελούν μέχρι και σήμερα την απόδειξη της προπληρωμής του αντιτίμου για την ταχυδρομική μεταφορά. Το παρόν ανήκει στην σειρά της μικρής κεφαλής του Ερμή, η οποία τυπώθηκε από το 1886 (1886 - 1888 Βέλγικη Έκδοση Malines) έως το 1900 (1889 - 1900 Ελληνική Έκδοση Αθηνών) και η οποία αποτελεί την δεύτερη σειρά γραμματοσήμων που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μετά την σειρά της μεγάλης κεφαλής του Ερμή.
  
   

  

  Γραμματόσημα της σειράς "Μικρή Κεφαλή Ερμή" - Βέλγικη Έκδοση Malines (πηγή: http://greekstamp.blogspot.com)

• Παρατηρώντας την σφραγίδα, διαπιστώνουμε ότι είναι σχήματος οβάλ, αναγράφοντας “ΣΙΔΗΡΟΔΡ. - 22 ΦΕΒΡ - ΒΕΛΛ”. 
  
  Ανατρέχοντας στις κατάλληλες πηγές ανακαλύπτουμε την σχεδόν άγνωστη συνεργασία των Ελληνικών Ταχυδρομείων με τους Ελληνικούς Σιδηρόδρομους, η οποία διήρκησε τουλάχιστον ένα αιώνα. Σε περιοχές όπου τα Ελληνικά Ταχυδρομεία δεν είχαν ακόμη ιδρύσει τα γραφεία τους, ο Σιδηροδρομικός Σταθμός εξυπηρετούσε και τις ανάγκες της διακίνησης της αλληλογραφίας. Ιδρύθηκαν Ταχυδρομικά Γραφεία στους Σιδηροδρομικούς Σταθμούς, με τους Σταθμάρχες να εκτελούν και χρέη Ταχυδρομικών Υπαλλήλων, οι οποίοι σφράγιζαν τους φάκελους με ειδική σφραγίδα που τους είχε διατεθεί για το σκοπό αυτό.

Aποτυπώματα σφραγίδων σιδηροδρομικών σταθμών της Θεσσαλίας και της Πελοποννήσου που χρησιμοποιήθηκαν για ταχυδρομική χρήση (πηγή: Η συνεργασία των Σιδηροδρόμων με τα Ταχυδρομεία – Κώστας Ανδρουλιδάκης)

• Τέλος, γνωρίζουμε ότι το τμήμα του Σιδηροδρομικού δικτύου από Κόρινθο μέχρι Κιάτο ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1885, ενώ το τηλεφωνικό γραφείο στο Βέλο, το οποίο παρείχε και ταχυδρομικές υπηρεσίες, συστάθηκε με βασιλικό διάταγμα τον Ιανουάριο του 1909.

Και τώρα βάλτε τα δυνατά σας!

Προσπαθήστε να ξεχάσετε την σύγχρονη πραγματικότητα όπως το τηλέφωνο, το διαδίκτυο, την ηλεκτρονική αλληλογραφία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Μπορείτε να αναλογιστείτε την προσπάθεια που θα έπρεπε να καταβάλετε και τις προκλήσεις που θα έπρεπε να αντιμετωπίσετε προκειμένου να καταφέρετε να επικοινωνήσετε με τον απομακρυσμένο συγγενή ή φίλο σας, ενώ βρίσκεστε στο χωριό μας στα τέλη του 19ου αιώνα;

Θα ήταν υπερβολή αν τολμούσαμε να πούμε ότι ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Βέλου ήταν για τουλάχιστον δύο δεκαετίες το μόνο μέσο των συγχωριανών μας προκειμένου να επικοινωνήσουν με τον "έξω κόσμο";

Πλέον, η μετρική σιδηροδρομική γραμμή κατέστη ανενεργή από το 2010 περίπου, με τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Βέλου να είναι πολλά περισσότερα χρόνια κλειστός. Όμως θα πρέπει να θεωρείται χρέος όλων των Βελιωτών, τόσο η ανάδειξη της ιστορίας του, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του χωριού μας, όσο και  η προσπάθεια διάσωσής του ("Από την αναζήτηση στέγης του Συλλόγου Βελιωτών Η Αγία Μαρίνα στη διάσωση ενός παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού συνδεδεμένου με την τοπική μνήμη έως το όραμα ενίσχυσης της πολιτισμικής και τουριστικής προβολής"), καθώς συνεισέφερε τα μέγιστα στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας. 

Η προσπάθεια συνεχίζεται, γι' αυτό μείνετε μαζί μας "για να μην χάσουμε το τρένο"!

Σιδηροδρομικός Σταθμός Βέλου (Φεβρ. 2016)

Αναφορές εντός κειμένου:

1. Φιλοτελική Ορολογία (έκδοση 2η) – Δημήτρης Παναγιωτάκος
2. Το Ελληνικό Γραμματόσημο (http://greekstamp.blogspot.com)
3. Ερμής 2013 (11η έκδοση)
4. Η συνεργασία των Σιδηροδρόμων με τα Ταχυδρομεία – Κώστας Ανδρουλιδάκης
5. Greek Rail Tickets - Αθανάσιος Γκλαβάς