Ο νέος Μετεωρολογικός Σταθμός στο Βέλο Κορινθίας. Ένα πολύτιμο εργαλείο στα χέρια της τοπικής κοινωνίας

Ο πρωτογενής τομέας έχει συντελέσει καθοριστικά στην οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των κατοίκων του Βέλου, αλλά και των λοιπών χωριών της Βόχας.

Και είναι γεγονός ότι η αύξηση του τριτογενούς τομέα τα τελευταία χρόνια (τουριστική βιομηχανία, λιανεμπόριο κ.α.) έχει συμβάλει στην αναβάθμιση της τοπικής οικονομίας, όμως η γεωργία και συγκεκριμένα η καλλιέργεια αμπελοειδών, εσπεριδοειδών και άλλων οπωροφόρων, ελαιόδεντρων, κηπευτικών και άνθεων, συνεχίζει να αποτελεί την κυρίαρχη δραστηριότητα.

Λιάσιμο Σταφίδας (Αρχείο: Μαρίας Τσικουδή)

Κείμενο-Επιμέλεια: Νικόλαος Π. Κούτουλας

Η λειτουργία του Πρακτικού Γεωργικού Σχολείου (ΑΧΕΠΑ) Βέλου υπό του Ελληνικού Γεωργικού Οργανισμού «ΔΗΜΗΤΡΑ» και του Κρατικού Κτήματος Βέλου υπό την τεχνική επίβλεψη του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων, επιβεβαιώνουν την πρόθεση για ενίσχυση της αγροτικής κοινότητας και της βιωσιμότητας της γεωργίας στην περιοχή.

Φωτογραφίες από την πολύχρονη λειτουργία της Γεωργικής Σχολής ΑΧΕΠΑ Βέλου

Όμως η κλιματική αλλαγή αποτελεί πλέον κρίσιμο παράγοντα, με τους αγρότες να αντιμετωπίζουν νέες προκλήσεις στον σχεδιασμό και τη διαχείριση των καλλιεργειών τους. Και αν η μετεωρολογία αποτελούσε ανέκαθεν γι' αυτούς πολύτιμο εργαλείο στην λήψη στρατηγικών αποφάσεων σχετικά με τον καλύτερο χρονικό προγραμματισμό των εργασιών τους, την επιλογή κατάλληλης καλλιέργειας και τη χρήση του νερού, καθίσταται πλέον αναγκαία συνθήκη προκειμένου να είναι σε θέση να λάβουν έγκαιρα τα κατάλληλα προληπτικά μέτρα ώστε να προστατεύσουν τις καλλιέργειές τους από τα ακραία καιρικά φαινόμενα, όπως ξαφνικές καταιγίδες ή ακραίους παγετούς.

Λαμβάνοντας υπόψη τα παραπάνω, η επαναλειτουργία του Μετεωρολογικού Σταθμού της ΕΜΥ στο Βέλο Κορινθίας εθεωρείτο από πολλούς, και όχι άδικα, προϋπόθεση για την συνέχιση της αγροτικής δραστηριότητας στην περιοχή.

Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία (ΕΜΥ) ιδρύθηκε το 1931 στο χώρο του τότε νεοσύστατου Υπουργείου Αεροπορίας. Σύμφωνα με το Π.Δ. 161/1997, κύρια αποστολή της ΕΜΥ είναι η παροχή μετεωρολογικής υποστήριξης επ' ωφελεία της Εθνικής Άμυνας, της Εθνικής Οικονομίας και των γενικότερων δραστηριοτήτων του κοινωνικού συνόλου.

Και όπως αναφέρει στο χαιρετισμό του ο Διοικητής της ΕΜΥ Ταξίαρχος (ΜΤ) Σπυρίδων Μπαρσάκης, «Η ΕΜΥ, βάσει του θεσμικού της πλαισίου, είναι ο επίσημος αρμόδιος φορέας της πολιτείας για τη μετεωρολογική υποστήριξη της χώρας στους τομείς της Εθνικής Οικονομίας, Εθνικής Άμυνας και Προστασίας του Κοινωνικού Συνόλου από τα καιρικά φαινόμενα.»

Ο παλαιός Μετεωρολογικός Σταθμός λειτούργησε έως το 2010, λαμβάνοντας μετεωρολογικά δεδομένα της περιοχής από το 1988. Η θέση του εντός του χωριού επέτρεπε την συλλογή αντιπροσωπευτικότερων στοιχείων σχετικά με τις επικρατούσες καιρικές συνθήκες, που σε συνδυασμό με τις τοπικές επιρροές και τα χαρακτηριστικά του τόπου μας, είχαν σαν αποτέλεσμα πιο αξιόπιστες μετεωρολογικές προβλέψεις. Όμως ο εγκατεστημένος εξοπλισμός απαιτούσε την τακτική παρουσία εξειδικευμένου προσωπικού ώστε η συχνότητα καταγραφής να μπορεί να παρέχει επαρκή μετεωρολογικά δεδομένα.

 

Ο παλαιός Μετεωρολογικός Σταθμός της ΕΜΥ στο Βέλο, πριν αποξηλωθεί

Πλέον, στο νέο Μετεωρολογικό Σταθμό, ο οποίος εγκαταστάθηκε πλησίον της παλιάς θέσης, γίνεται χρήση τεχνολογιών αιχμής. Όντας πλήρως αυτοματοποιημένος, θα παρέχει σε πραγματικό χρόνο τις καιρικές συνθήκες της περιοχής, 24 ώρες το 24ωρο επί 365 ημέρες τον χρόνο. Μάλιστα έχει μελετηθεί και εγκατασταθεί με τρόπο ώστε να λειτουργεί ανεξάρτητα των υφιστάμενων υποδομών και να μην επηρεάζεται όταν αυτές τίθενται εκτός. Όλα τα παραπάνω καιρικά δεδομένα καθώς και η 5νθήμερη μετεωρολογική πρόβλεψη, θα αναρτώνται στον ιστοχώρο της ΕΜΥ και θα είναι προσβάσιμα σε όλους μας (εδώ).

Ο νέος, σύγχρονος Μετεωρολογικός Σταθμός της ΕΜΥ

Σε αυτό το σημείο είναι σημαντικό να αναφερθεί ότι η ΕΜΥ έχει θέσει στη διάθεση του κοινού εφαρμογή για έξυπνα κινητά τηλέφωνα (εδώ), μέσω της οποίας δίνεται η δυνατότητα να ειδοποιηθούμε άμεσα για έκτακτα δελτία καιρικών φαινομένων και θαλασσών που εκδίδονται για την περιοχή μας, ώστε να λάβουμε τα αναγκαία προληπτικά μέτρα για την προστασία της ζωής μας και της περιουσίας μας.

Άποψη της εφαρμογής της ΕΜΥ, με δυνατότητα ειδοποίησης για επικείμενα ακραία καιρικά φαινόμενα 

Κλείνοντας, τα μέλη του Συλλόγου Βελιωτών «Η Αγία Μαρίνα», θέλουμε να εκφράσουμε τις θερμές ευχαριστίες μας στον Διευθυντή της ΕΜΥ, κ. Αντώνη Λάλο, και στην προϊσταμένη του Πρακτικού Γεωργικού Σχολείου (ΑΧΕΠΑ) Βέλου, κ. Παναγιώτου Αλεξία, για τις πολύτιμες πληροφορίες που μας παρείχαν μα, πάνω απ' όλα, για την αφοσίωσή τους στην κάλυψη των αναγκών των ανθρώπων του τόπου μας.

Δελτίο Τύπου Συλλόγου Βελιωτών για την εκδήλωση "Αγία Μαρίνα. Ο βίος - Το μήνυμα"

Στον όμορφο αύλειο χώρο του Ιερού Ναού Αγίας Μαρίνας Βέλου, πραγματοποιήθηκε το Σάββατο 15 Ιουλίου 2023 το πολιτιστικό δρώμενο που διοργάνωσε ο Σύλλογος Βελιωτών για την εορτή της πολιούχου της Δημοτικής Κοινότητας Βέλου, με τίτλο: 

"Αγία Μαρίνα. Ο βίος - Το μήνυμα".

Πλήθος κόσμου παρευρέθηκε στην εκδήλωση την όμορφη βραδιά του Σαββάτου της 15ης Ιουλίου 2023

Η εκδήλωση είχε μορφή θεατρικής ανάγνωσης, με κείμενα της κ. Άννας Κωστάκου - Μαρίνη και μουσική επιμέλεια - επένδυση του καθηγητή βυζαντινής - παραδοσιακής μουσικής και παραδοσιακών οργάνων, κ. Δημήτρη Μιχαλόπουλου, με την συμμετοχή της παιδικής χορωδίας του Χορευτικού και Λαογραφικού Συλλόγου Στιμάγκας «ΘΥΑΜΙΣ» (εδώ το θεατρικό πρόγραμμα της εκδήλωσης).

Με αυτόν διαφορετικό και ταυτόχρονα άμεσο τρόπο, παρουσιάστηκε ο βίος και η πολιτεία της αγίας Μεγαλομάρτυρος Μαρίνας, γεγονός που ενθουσίασε το κοινό το οποίο εκφράστηκε με ιδιαίτερα κολακευτικά λόγια στο τέλος της εκδήλωσης.

Ο πρόεδρος του Συλλόγου Βελιωτών Νικόλαος Κούτουλας, αφού καλωσόρισε θερμά τους παρευρισκόμενους και τους σύστησε τον Σύλλογο, κάλεσε τον Δήμαρχο Βέλου - Βόχας κ. Αννίβα Παπακυριάκο και την πρόεδρο του Χορευτικού και Λαογραφικού Συλλόγου Στιμάγκας «ΘΥΑΜΙΣ» κ. Κατερίνα Ζάρκου για ένα σύντομο χαιρετισμό. 

Εκπροσωπώντας τη Δημοτική Αρχή και το ΝΠΔΔ Ανέλιξη, υπό την αιγίδα των οποίων τελέστηκε η εκδήλωση, ο κ. Αννίβας Παπακυριάκος εξήρε την πολιτιστική προσφορά των συλλόγων της περιοχής μας, θεωρώντας αυτονόητη την, με κάθε δυνατό τρόπο, στήριξη τους από το επίσημο κράτος και κάλεσε το κοινό να αναλάβει ενεργό ρόλο στην προσπάθεια ανάδειξης και διαφύλαξης της ιστορίας του τόπου μας, η οποία αποτελεί πολιτιστική μας κληρονομιά.

Εν συνεχεία, η κ. Κατερίνα Ζάρκου, έχοντας ιδία άποψη της ιδέας και του σκοπού της εκδήλωσης, δεδομένου ότι ο Σύλλογος τον οποίο εκπροσωπεί συνέδραμε στην εκδήλωση με την παιδική χορωδία του, επαίνεσε τους εμπνευστές της. Δηλώνοντας υπερήφανη για την παιδική χορωδία αλλά και ευτυχής για την εξαιρετική διδασκαλία του καθηγητή κ. Δημήτρη Μιχαλόπουλου, έκλεισε με τη δήλωση ότι ο Συλλόγος Στιμάγκας «ΘΥΑΜΙΣ» θα δίνει πάντοτε το παρών σε συνεργασίες που προάγουν τον πολιτισμό. 

Σε εκείνο το σημείο ανέλαβαν οι πρωταγωνιστές της βραδιάς, Ιωάννης Χρυσικόπουλος (Αφηγητής), Περικλής Αναγνωστόπουλος (Αιδέσιος), Όλγα Αναγνωστοπούλου (Μαρίνα) και Σάββας Χρυσικόπουλος (Ολύμβριος), οι οποίοι πλαισιώθηκαν από τις αγγελικές φωνές των Μαρσέλα Σότα, Διονυσία Ντέντα, Σταματίνα Κουμπή, Παναγιώτη Κουμπή, Λεονέλα Σκούρα, Έλια Αντωνοπούλου, Τσέσικα Σκούρα, Αναστασία Μπράβου, Ευαγγελία Μούτσελου, Ένιο Μπαλόκα, Παντέλα Σότα και Δημήτρη Παπαγεωργίου, υπό την καθοδήγηση του καθηγητής τους κ. Δημήτρη Μιχαλόπουλου, με το κοινό να παρακολουθεί την εκδήλωση με θρησκευτική ευλάβεια και αμείωτο ενδιαφέρον, επιβραβεύοντας τους συντελεστές με το θερμό του χειροκρότημα σε κάθε ευκαιρία.

Οι πρωταγωνιστές της πολιτιστικής βραδιάς

Στο τέλος της εκδήλωσης, τον λόγο πήρε ξανά ο πρόεδρος του Συλλόγου Νικόλαος Κούτουλας για να επισημάνει ότι ο βίος της Αγίας Μαρίνας μας διδάσκει τη σημασία του δικαιώματος της ατομικής ελευθερίας, η οποία είναι ουσιαστική για μια ανοιχτή και δίκαιη κοινωνία, μόνο όμως όταν ασκείται με σεβασμό και με διάθεση διαλόγου και κατανόησης, ενώ η όμορφη πολιτιστική βραδιά έκλεισε με την ιδιαίτερα σημαντική διαπίστωση του καθηγητή κ. Δημήτρη Μιχαλόπουλου, ο οποίος δήλωσε ότι απαραίτητο "συστατικό" για μια επιτυχημένη πολιτιστική εκδήλωση είναι το κοινό που την αγκαλιάζει, ανταποδίδοντας με αυτόν τον τρόπο τα εύσημα που του απέδωσαν οι θεατές με το θερμό τους χειροκρότημα!

Ο Σύλλογος Βελιωτών εκφράζει τις ειλικρινείς ευχαριστίες του προς τον Δήμο Βέλου-Βόχας, το ΝΠΔΔ Ανέλιξη, το Χορευτικό και Λαογραφικό Σύλλογο Στιμάγκας «ΘΥΑΜΙΣ», τις εκδόσεις «ΚΑΤΑΓΡΑΜΜΑ» και όλους τους συνεργάτες και εθελοντές για την πολύτιμη συνδρομή τους στην διεξαγωγή της εκδήλωσης.

Τέλος, ευχαριστούμε θερμά τον Βουλευτή Κορινθίας και Υφυπουργό Πολιτισμού κ. Χρίστο Δήμα, ο οποίος παρότι δεν κατάφερε να παρευρεθεί στην εκδήλωση, εντούτοις απέστειλε επιστολή (εδώ) απευθύνοντας θερμό χαιρετισμό, ευχόμενος σε όλους μας Καλή Επιτυχία και Χρόνια Πολλά. 

Στο προσεχές διάστημα θα αναρτηθεί στο κανάλι του Συλλόγου Βελιωτών στο YouTube (εδώ), η βιντεοσκόπηση της εκδήλωσης.

Βέλο,

19 Ιουλίου 2023

Εκδήλωση του Συλλόγου Βελιωτών με τίτλο: "Αγία Μαρίνα. Ο βίος - Το μήνυμα"

Ο Σύλλογος Βελιωτών «Η Αγία Μαρίνα» σας προσκαλεί στο πολιτιστικό δρώμενο που διοργανώνει για την εορτή της πολιούχου της Δημοτικής Κοινότητας Βέλου, με τίτλο: 

"Αγία Μαρίνα. Ο βίος - Το μήνυμα".

Η εκδήλωση απευθύνεται σε όλους, ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων καθώς ο βίος της Αγίας Μαρίνας προσφέρει διδάγματα και αναδεικνύει ευρύτερες ανθρώπινες αξίες, όπως της σημασίας της ελευθερίας του ατόμου και του δικαιώματος να ακολουθεί τις πεποιθήσεις του. 

Σκοπός της εκδήλωσης, η οποία τελεί υπό την αιγίδα του Δήμου Βέλου – Βόχας και του ΝΠΔΔ Ανέλιξη, είναι να αναδειχθούν αυτές οι αξίες που ενδυναμώνουν τον ανθρώπινο χαρακτήρα και διαμορφώνουν την στάσης ζωής, με απώτερο στόχο την προσωπική ανάπτυξη και την θετική συμπεριφορά στην κοινωνία.

Η εκδήλωση έχει μορφή θεατρικής ανάγνωσης, με κείμενα της κ. Άννας Κωστάκου - Μαρίνη και μουσική επιμέλεια - επένδυση του καθηγητή βυζαντινής - παραδοσιακής μουσικής και παραδοσιακών οργάνων, κ. Δημήτρη Μιχαλόπουλου, με την συμμετοχή της παιδικής χορωδίας του Χορευτικού και Λαογραφικού Συλλόγου Στιμάγκας «ΘΥΑΜΙΣ».

Η παρουσία σας θα μας τιμήσει ιδιαίτερα.

Ένα ταξίδι στο παρελθόν και στην ιστορία του Σιδηροδρομικού Σταθμού Βέλου

"Νεαρός Συλλέκτης"

Η ενασχόληση με τον φιλοτελισμό, μου έδωσε την ευκαιρία να ανακαλύψω κάποιες πολύ ενδιαφέρουσες πληροφορίες για το χωριό μας και τους ανθρώπους του και πιο συγκεκριμένα για τα μέσα που τους ήταν διαθέσιμα πριν από ένα και πλέον αιώνα, για να καλύψουν την ζωτική ανάγκη της επικοινωνίας.

Κείμενο-Επιμέλεια: Νικόλαος Π. Κούτουλας

“Για λίγο στάσου

Ρίξε μου μόνο μια ματιά

Από μένα κάτι θα κερδίσεις

Μικρέ και μεγάλε φίλε

Μαζί με τα καθήκοντά σου

Αν λίγο μαζί μου ασχοληθείς

Τι κερδίζεις αν συλλογιστείς

Όλα τα δείχνω, τα διδάσκω

Σε μένα ό,τι ζητήσεις θα το βρεις

Ήμουν, είμαι και θα είμαι

Μια εγκυκλοπαίδεια χρυσή

Όλα αυτά τα κρύβω

Ναι, εγώ το μικρό χαρτάκι που σε ανταμείβω!”

Η παραπάνω ακροστιχίδα "ΓΡΑΜΜΑΤΟΣΗΜΟΝ", η οποία είναι δημοσιευμένη στον οδηγό της Ελληνικής Εταιρίας Ορολογίας με τίτλο "Φιλοτελική Ορολογία", παρουσιάζει συνοπτικά αλλά πολύ εύστοχα τη σημασία του ταπεινού γραμματόσημου, το οποίο περιφρονούμε καθώς δίνουμε σημασία αποκλειστικά στο περιεχόμενο του φακέλου.

Πάμε λοιπόν να διαπιστώσουμε μαζί πόση αλήθεια περιέχει η παραπάνω ακροστιχίδα!

Σε μια πρόσφατη περιήγησή μου στο διαδίκτυο προκειμένου να καλύψω τις φιλοτελικές μου ανάγκες, ανακάλυψα τυχαία μια δημοπρασία γραμματοσήμων που διενεργήθηκε από την A.KARAMITSOS τον Οκτώβριο του 2014 και η οποία περιείχε τα κάτωθι πέντε (5) σφραγισμένα γραμματόσημα.

Δημοπρασία αρ. 499, Οκτώβριος 2014

Ο αριθμός αντικειμένου 1073 ανέφερε:

"Railway post marks: «ΑΣΛΑΝΑΓΑ*ΣΜΕ», «ΣΙΔΗΡΟΔΡ.Π.Α.Π»*ΒΕΛΛΟΝ», «ΒΡΑΧΑΤΙ» and boxed «ΚΡΥΟΝΕΡΙ» and «ΑΙΤΩΛΙΚΟΝ» on 5 Small Hermes Heads."

Ας αναλύσουμε λοιπόν σημείο προς σημείο όσα βλέπουμε στην παραπάνω εικόνα και ας αποκωδικοποιήσουμε όλες τις πληροφορίες:

• Αρχικά θα σταθούμε στο γραμματόσημο, στο οποίο αναγνωρίζουμε την κεφαλή του Ερμή, του αγγελιαφόρου των θεών της ελληνικής μυθολογίας.
  
  Από την ίδρυση των Ελληνικών Ταχυδρομείων το 1828 με διάταγμα του Ιωάννη Καποδίστρια, τα πρώτα ελληνικά γραμματόσημα έκαναν την εμφάνισή τους τον Οκτώβριο του 1861 και αποτελούν μέχρι και σήμερα την απόδειξη της προπληρωμής του αντιτίμου για την ταχυδρομική μεταφορά. Το παρόν ανήκει στην σειρά της μικρής κεφαλής του Ερμή, η οποία τυπώθηκε από το 1886 (1886 - 1888 Βέλγικη Έκδοση Malines) έως το 1900 (1889 - 1900 Ελληνική Έκδοση Αθηνών) και η οποία αποτελεί την δεύτερη σειρά γραμματοσήμων που κυκλοφόρησε στην Ελλάδα μετά την σειρά της μεγάλης κεφαλής του Ερμή.
  
   

  

  Γραμματόσημα της σειράς "Μικρή Κεφαλή Ερμή" - Βέλγικη Έκδοση Malines (πηγή: http://greekstamp.blogspot.com)

• Παρατηρώντας την σφραγίδα, διαπιστώνουμε ότι είναι σχήματος οβάλ, αναγράφοντας “ΣΙΔΗΡΟΔΡ. - 22 ΦΕΒΡ - ΒΕΛΛ”. 
  
  Ανατρέχοντας στις κατάλληλες πηγές ανακαλύπτουμε την σχεδόν άγνωστη συνεργασία των Ελληνικών Ταχυδρομείων με τους Ελληνικούς Σιδηρόδρομους, η οποία διήρκησε τουλάχιστον ένα αιώνα. Σε περιοχές όπου τα Ελληνικά Ταχυδρομεία δεν είχαν ακόμη ιδρύσει τα γραφεία τους, ο Σιδηροδρομικός Σταθμός εξυπηρετούσε και τις ανάγκες της διακίνησης της αλληλογραφίας. Ιδρύθηκαν Ταχυδρομικά Γραφεία στους Σιδηροδρομικούς Σταθμούς, με τους Σταθμάρχες να εκτελούν και χρέη Ταχυδρομικών Υπαλλήλων, οι οποίοι σφράγιζαν τους φάκελους με ειδική σφραγίδα που τους είχε διατεθεί για το σκοπό αυτό.

Aποτυπώματα σφραγίδων σιδηροδρομικών σταθμών της Θεσσαλίας και της Πελοποννήσου που χρησιμοποιήθηκαν για ταχυδρομική χρήση (πηγή: Η συνεργασία των Σιδηροδρόμων με τα Ταχυδρομεία – Κώστας Ανδρουλιδάκης)

• Τέλος, γνωρίζουμε ότι το τμήμα του Σιδηροδρομικού δικτύου από Κόρινθο μέχρι Κιάτο ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 1885, ενώ το τηλεφωνικό γραφείο στο Βέλο, το οποίο παρείχε και ταχυδρομικές υπηρεσίες, συστάθηκε με βασιλικό διάταγμα τον Ιανουάριο του 1909.

Και τώρα βάλτε τα δυνατά σας!

Προσπαθήστε να ξεχάσετε την σύγχρονη πραγματικότητα όπως το τηλέφωνο, το διαδίκτυο, την ηλεκτρονική αλληλογραφία, τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. 

Μπορείτε να αναλογιστείτε την προσπάθεια που θα έπρεπε να καταβάλετε και τις προκλήσεις που θα έπρεπε να αντιμετωπίσετε προκειμένου να καταφέρετε να επικοινωνήσετε με τον απομακρυσμένο συγγενή ή φίλο σας, ενώ βρίσκεστε στο χωριό μας στα τέλη του 19ου αιώνα;

Θα ήταν υπερβολή αν τολμούσαμε να πούμε ότι ο Σιδηροδρομικός Σταθμός Βέλου ήταν για τουλάχιστον δύο δεκαετίες το μόνο μέσο των συγχωριανών μας προκειμένου να επικοινωνήσουν με τον "έξω κόσμο";

Πλέον, η μετρική σιδηροδρομική γραμμή κατέστη ανενεργή από το 2010 περίπου, με τον Σιδηροδρομικό Σταθμό Βέλου να είναι πολλά περισσότερα χρόνια κλειστός. Όμως θα πρέπει να θεωρείται χρέος όλων των Βελιωτών, τόσο η ανάδειξη της ιστορίας του, η οποία είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την ιστορία του χωριού μας, όσο και  η προσπάθεια διάσωσής του ("Από την αναζήτηση στέγης του Συλλόγου Βελιωτών Η Αγία Μαρίνα στη διάσωση ενός παλαιού σιδηροδρομικού σταθμού συνδεδεμένου με την τοπική μνήμη έως το όραμα ενίσχυσης της πολιτισμικής και τουριστικής προβολής"), καθώς συνεισέφερε τα μέγιστα στην οικονομική, κοινωνική και πολιτιστική ανάπτυξη του τόπου μας. 

Η προσπάθεια συνεχίζεται, γι' αυτό μείνετε μαζί μας "για να μην χάσουμε το τρένο"!

Σιδηροδρομικός Σταθμός Βέλου (Φεβρ. 2016)

Αναφορές εντός κειμένου:

1. Φιλοτελική Ορολογία (έκδοση 2η) – Δημήτρης Παναγιωτάκος
2. Το Ελληνικό Γραμματόσημο (http://greekstamp.blogspot.com)
3. Ερμής 2013 (11η έκδοση)
4. Η συνεργασία των Σιδηροδρόμων με τα Ταχυδρομεία – Κώστας Ανδρουλιδάκης
5. Greek Rail Tickets - Αθανάσιος Γκλαβάς

Ο Ναός της Αγίας Μαρίνας ως Ιστορικό Εκκλησιαστικό Μνημείο

Ιστορική Αναφορά περί του Ιερού Ναού Αγίας Μαρίνας Βέλου Κορινθίας

Στο κάτωθι κείμενο παρατίθενται αποσπάσματα και εικόνες από το βιβλίο του Συλλόγου Βελιωτών με τίτλο "Ο Ναός της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας - Ερνέστος Τσίλλερ 1888") (1)

Η Αγία Μαρίνα Βέλου Κορινθίας

1. Τοποθεσία: Ο Ναός της Αγίας Μαρίνας ευρίσκεται στην κωμόπολη του Βέλου Κορινθίας, στην νότια πλευρά του οικισμού προς την ενδοχώρα και αντίθετα από τη θάλασσα.  

2. Ονομασία: Τιμάται επ᾿ ονόματι της Αγίας Μαρίνας, επειδή ανηγέρθη επί ερειπίων προϋπάρχοντος Ιερού Ναού, ο οποίος καταστράφηκε ολοκληρωτικά από τους καταστροφικούς σεισμούς της 29/2/1858 (6,7 ρίχτερ) και της 6/6/1861 (6,7 ρίχτερ). Η καταστροφή του μικρού Ιερού Ναού του Βέλου ανάγκασε, χωρίς αμφιβολία, τους κατοίκους του ν’ αναζητήσουν μία αποτελεσματικότερη λύση. Κι αυτή δεν ήταν άλλη από το να χτίσουν έναν ασφαλή αλλά και μεγαλοπρεπέστερο ναό, αφιερωμένο πάντα στην προστάτιδά του, Αγία Μαρίνα.

3. Ύπαρξη Αρχαιότερου Ναού: Ο Ναός αυτός βρισκόταν στην ίδια θέση με τον σημερινό και περιτριγυριζόταν από Κοιμητήριο. Παραξενεύει τον βιαστικό επισκέπτη που δεν γνωρίζει τις ιδιαιτερότητες του τόπου η θέση αυτή στο ψηλότερο σε σχέση με την θάλασσα άκρο της πόλης. Ωστόσο, για το Βέλο, μόλις 30 μέτρα από την επιφάνεια της θάλασσας, προνομιακή θέση θεωρείτο εκείνη που απομακρύνονταν δραστικά από τα ελώδη παράλια της περιοχής και πλησίαζε, όσο το δυνατόν, πιο κοντά στις ορεινές παρυφές των λόφων. Μολυσματικές ασθένειες εξ αιτίας των ελών, όπως η ελονοσία, φαίνεται να ταλαιπωρούσαν σημαντικά τους κατοίκους του Βέλου του 19ου αιώνα, γι’ αυτό και αφιέρωσαν το ναό στην Αγία Μαρίνα. Η Αγία αυτή θεωρείται προστάτιδα όχι μόνον εναντίον των δαιμόνων, αλλά και των ασθενειών, όπως λέει το τροπάριο των Αίνων της: «χάριν έλαβες απελαύνειν πάσαν νόσον εξ ανθρώπων», δηλαδή έλαβες χάρη από τον Θεό να διώχνεις από τους ανθρώπους κάθε αρρώστια.

4. Χρονολογία Ανεγέρσεως: Πρωτεργάτες της κίνησης ανοικοδόμησης του Ιερού Ναού της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο θεωρούνται οι: Γεώργιος Σολωμός, Αναγνώστης Κανιάρης, Δημήτριος Αναγνωστόπουλος, Τιμόθεος Βαρδουνιώτης, Κων/νος Παπαγεωργίου κ.α. Τις δαπάνες ενός τόσο μεγάλου έργου σχεδίαζαν να καλύψουν από τα έσοδα που θα είχε το χωριό μετά την πώληση στα άλλα χωριά της Βόχας του νερού που ερχόταν από την Στυμφαλία. Το μεγαλεπίβολο έργο της ανέγερσης του ναού ανατέθηκε στον καλύτερο ναοδόμο της Αθήνας του 19ου αιώνα: τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ (22 Ιουνίου 1837-10 Νοεμβρίου 1923). Το 1884 άρχισε η εκσκαφή των θεμελίων του ναού της Αγίας Μαρίνας. Εκεί όμως αποκαλύπτονται πολλοί τάφοι. Ένας μάλιστα μαρμάρινος τάφος έκανε ιδιαίτερη εντύπωση, διότι βρέθηκε σφραγισμένος χωρίς όμως ίχνη λειψάνου. Ακριβώς πάνω σ’ αυτόν τον τάφο βρίσκεται σήμερα προσκυνητάρι. Έναν χρόνο μετά οι ανασκαφές σταματούν, διότι δεν υπάρχουν πλέον χρήματα. Σε επιστολή του ο αρχιτέκτονας φοβάται ότι δεν θα δει τον ναό τελειωμένο. Ωστόσο, κάτοικοι του Βέλου, όπως οι Κατσούλης, Ζαφείρης, Καλλίρης κ.α. πηγαίνουν στο Ναύπλιο και δανείζονται χρήματα με ενέχυρο τα κτήματά τους. Με τα χρήματα αυτά οι εργασίες μπόρεσαν να συνεχιστούν και να ολοκληρωθούν, ώστε να γίνουν τα εγκαίνια του ναού το έτος 1888 με αρκετές βέβαια ελλείψεις.

Ernst Ziller

5. Αρχιτεκτονικός Ρυθμός - Αρχιτέκτων: Πολύ νέος ο Ερνέστος Τσίλλερ είχε κερδίσει (1858) το χρυσό μετάλλιο της Αρχιτεκτονικής Σχολής και στην συνέχεια προσλήφθηκε να δουλέψει στο γραφείο του Δανού αρχιτέκτονα Θεόφιλου Χάνσεν στη Βιέννη. Η αρχιτεκτονική δραστηριότητα του Χάνσεν όμως στην Αθήνα (1838-1846) καθώς και οι επανειλημμένες επισκέψεις του μαζί με τον νεαρό αρχιτέκτονα στην Ελλάδα θα έχουν ως αποτέλεσμα τον Ιούλιο του 1868 ο Τσίλλερ να εγκατασταθεί οριστικά στην Αθήνα. Μέσα σε δέκα πέντε χρόνια από την οριστική εγκατάστασή του ο Ερνέστος Τσίλλερ είχε την ευκαιρία να μελετήσει την βυζαντινή παράδοση αλλά και να συμμετέχει στον προβληματισμό και τις αναζητήσεις που απασχολούσαν τον ελληνικό χώρο για τη μορφή και τον τύπο που θα έπρεπε να ακολουθήσει ο σύγχρονος ορθόδοξος ναός της εποχής. Σχεδιάζει έτσι τον πρώτο του ναό, τον «Άγιο Λουκά Πατησίων», με έντονες όμως δυτικές επιδράσεις, όπως ο τρούλλος μορφής («καλότ» calotte). Αντίθετα, στην Αγία Μαρίνα που είναι ο δεύτερος ναός του, σχεδιάζει τον απλοποιημένο τύπο του ηπειρωτικού οκταγωνικού ναού, με χαμηλωμένο τρούλο πάνω σε πολυγωνικό τύμπανο, και διατηρεί με τον τρόπο αυτό σχεδιαστικά το βυζαντινό παραδοσιακό ύφος. Κι όπως σημειώνουν οι ειδικοί, είναι ίσως η πιο επιτυχημένη προσπάθεια του Τσίλλερ να ανταποκριθεί στο βυζαντινό ύφος. Η Αγία Μαρίνα του Βέλου είναι η λιγότερο επηρεασμένη από δυτικά στοιχεία και διατηρεί το σχήμα του μεταβυζαντινού σταυρεπιστέγου μετά τρούλλου ναού. Σύμφωνα, λοιπόν, με το σχέδιο του ναού που σχεδίασε ο αρχιτέκτονας Τσίλλερ, ο σταυρόσχημος χώρος διαιρείται σαφώς σε τρία μέρη: 1) στο ιερό, 2) στον κυρίως ναό και 3) στον πρόναο.

6. Το Εσωτερικόν του Ναού: Σύμφωνα με το αρχείο οικ. Ράπτη, το επιβλητικό μαρμάρινο τέμπλο με τα σκαλοπάτια του, από πεντελικό μάρμαρο, χωρίζει το τριμερές ιερό με τις ημιεξάπλευρες εξωτερικά κόγχες από τον κυρίως ναό σ’ έναν καθαρά νεοκλασικό ρυθμό. Το ύψος του λευκού, μαρμάρινου τέμπλου εντυπωσιάζει τον εισερχόμενο στο ναό επισκέπτη και μαζί με τον ενιαίο κεντρικό χώρο εύκολα του μεταδίδεται το αίσθημα του θρησκευτικού δέους και της ιερότητας του χώρου. Όλες οι παραπάνω εργασίες εκτελέστηκαν υπό το άγρυπνο μάτι του αγιογράφου και αρχιτέκτονα Χρύσανθου Κανελλόπουλου. Η πλακόστρωση αποφασίστηκε το 1906, με το υλικό της πλακόστρωσης να έρχεται με το τρένο και εν συνεχεία μεταφερόταν με κάρα από τον σταθμό του Βέλου μέχρι και το ναό, μία απόσταση χιλίων οκτακοσίων μέτρων. Χρησιμοποιήθηκε μεγάλη ποσότητα πορσελάνης χωρίς να λείψουν τα προβλήματα. Δύο πλάκες αποδείχθηκαν ακατάλληλες κι έτσι χρειάστηκε να ξηλωθεί ολόκληρος ο κύκλος του δαπέδου και να αντικατασταθούν αυτές από άλλες πλάκες καινούργιες.

Το Μαρμάρινο Τέμπλο και η Πλακόστρωση του Ναού

7. Αγιογραφία: Σύμφωνα πάντα με το αρχείο οικ. Ράπτη, οι τοιχογραφίες έγιναν από τον Χρύσανθο Κανελλόπουλο. Αναφέρεται δε ότι ο αγιογράφος για να ολοκληρώσει τον Παντοκράτορα τον χάλασε τρεις φορές. Οι εικόνες του τέμπλου φιλοτεχνήθηκαν από τον Ν. Σαντοριναίο, ενώ η κόσμηση του ναού από τον Γ. Αντωνιάδη. «Για τις εργασίες στο τέμπλο αναφέρεται κι ένας Γ. Λιώρης».

Ο Παντοκράτορας

8. Ανακηρύξεις: Ο Ιερός Ναό Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας έχει ανακηρυχθεί ως μνημείο που χρήζει ειδικής κρατικής προστασίας, δεδομένου ότι, είναι κτισμένος στο τελευταίο τέταρτο του περασμένου αιώνα από τον αρχιτέκτονα Ε. Τσίλλερ, αποτελεί εξαίρεση ανάμεσα στα εκκλησιαστικά του έργα, σαν λιγότερο επηρεασμένος από δυτικά στοιχεία αρχιτεκτονικής. Την απόφαση υπογράφει η τότε Υπουργός Πολιτισμού και Επιστημών, η αείμνηστη Αμαλία - Μαρία (Μελίνα) Μερκούρη και δημοσιεύθηκε την 19η Φεβρουαρίου 1982, στο Φύλλο 70 της Εφημερίδα της Κυβερνήσεως. 

Απόσπασμα ΦΕΚ

(1) Το βιβλίο αυτό αποτελεί την πρώτη συνολική καταγραφή της ιστορίας του θρησκευτικού μνημείου της Αγίας Μαρίνας Βέλου Κορινθίας, παρουσιάστηκε στο κοινό την Κυριακή 22 Ιανουαρίου του 2023 (playlist εδώ) και διατίθεται στο βιβλιοπωλείο "Το Ρόδι".

Έκθεση Φωτογραφίας με θέμα: "Γυμναστικές Επιδείξεις - Ένα Φωτογραφικό Ταξίδι στο Χρόνο"

Μικροί μας φίλοι,

Ίσως να αναρωτιέστε γιατί οι γυμναστικές επιδείξεις είναι τόσο σημαντικές. Παρακάτω μπορείτε να διαβάσετε το κείμενο που ετοιμάσαμε για εσάς και είμαστε σίγουροι ότι θα καταλάβετε την χρησιμότητα που κρύβουν.

Η γυμναστική, μας βοηθά να φροντίσουμε την υγεία μας και να γίνουμε πιο δυνατοί. Μέσα από τη γυμναστική βελτιώνουμε τις φυσικές μας ικανότητες και δυναμώνουμε το σώμα μας, παίζοντας ή χορεύοντας. Και όταν είμαστε υγιείς και δυνατοί, αισθανόμαστε καλύτερα και είμαστε πιο ευτυχισμένοι!

Η γυμναστική, μας δίνει επίσης την ευκαιρία να μάθουμε πώς να συνεργαζόμαστε με τους συμμαθητές μας. Καταλαβαίνετε πως όταν ασκούμαστε μαζί, πρέπει να συνεργαζόμαστε και να επικοινωνούμε με τους φίλους μας. Χορεύοντας μαζί, κάνοντας γυμναστική σε ομάδα ή παίζοντας ομαδικά παιχνίδια, μαθαίνουμε να συνεργαζόμαστε, να βοηθάμε τους άλλους και να δημιουργούμε ένα αίσθημα κοινότητας με τους φίλους μας.

Έτσι, οι γυμναστικές επιδείξεις είναι μια υπέροχη ευκαιρία για να δείξετε σε όλους τις ικανότητές σας! Κάθε ένας από εσάς έχει ταλέντο και ικανότητες που μπορούν να λάμψουν μέσα από αυτές τις γυμναστικές επιδείξεις. Μπορείτε να χορέψετε, να γυμναστείτε και αυτή είναι μια ευκαιρία να λάμψετε και να γεμίσετε με ενθουσιασμό τους άλλους!

Μα το κυριότερο, οι γυμναστικές επιδείξεις είναι μια ευκαιρία να γιορτάσουμε και να διασκεδάσουμε. Όλοι μαζί, μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ατμόσφαιρα γεμάτη χαρά, ενθουσιασμό και εορτασμό για το τέλος της σχολικής χρονιάς. Αυτή είναι η στιγμή που μπορούμε να απολαύσουμε την παρέα μας, να χορέψουμε, να γελάσουμε και να δημιουργήσουμε αναμνήσεις που θα μας συντροφεύουν για πάντα.

Πλέον καταλαβαίνεις γιατί οι γυμναστικές επιδείξεις είναι τόσο σημαντικές! Μας βοηθούν να φροντίσουμε την υγεία μας, να μάθουμε να συνεργαζόμαστε, να δείξουμε τις ικανότητές μας και να δημιουργήσουμε όμορφες αναμνήσεις. Ετοιμαστείτε λοιπόν και δώστε τον καλύτερό σας εαυτό αυτή την υπέροχη ημέρα!

Και εμείς για να σας ανταμείψουμε, σας έχουμε μια ξεχωριστή έκπληξη! Στην έκθεση φωτογραφίας που διοργανώσαμε για να γιορτάσουμε τις γυμναστικές επιδείξεις, μπορείτε μαζί με τους γονείς σας να δείτε παλαιότερες επιδείξεις που έκαναν μικρά παιδάκια σαν και εσάς. Τότε που οι γυμναστικές επιδείξεις ήταν μεν διαφορετικές αλλά η ομαδικότητα και η συνεργασία, ήταν απαραίτητες, όπως και σήμερα!

Με εκτίμηση,

Ο Σύλλογος Βελιωτών «Η Αγία Μαρίνα»

Γιώργος Γκολφίνος (Giorgos Golfinos)

Γεώργιος Γκολφίνος

«Από την αρχή της καριέρας μου με ενδιαφέρει ένας γεωγραφικός χώρος, δηλαδή η πατρίδα μου, η Κορινθία. Οι άνθρωποι, το τοπίο, το σχέδιο, το χρώμα, το φως όπως διαμορφώνεται σε αυτόν τον τόπο. Δεν με ενδιαφέρει η ιδέα για την ιδέα. Η εντοπιότητα είναι αυτή η οποία διακρίνεται στο έργο μου. Καθορίζω και στιγματίζω κάποιο χώρο. Δίνω ιδιαίτερη προσοχή στην ιθαγένεια. Σήμερα η ιθαγένειά μας είναι ό,τι σπουδαιότερο έχουμε. Δεν αναφέρομαι βέβαια στην επιστροφή στις ρίζες αλλά στην ταυτότητά μας και έτσι δημιουργώ. Δεν δημιουργώ μέσα από μια διαδικασία αναφομοίωτων ξένων ετεροχρονισμένων πραγμάτων που έρχονται στην Ελλάδα και ακολουθούμε μια μόδα. Εμένα με ενδιαφέρει η δική μου εντοπιότητα». (Γιώργος Γκολφίνος, απόσπασμα συνέντευξής του στην Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", έτος 1998)

Πριν από ακριβώς 8 χρόνια, έφυγε από την ζωή σε ηλικία 67 ετών, ο συγχωριανός μας Γεώργιος Γκολφίνος. Με το παρόν άρθρο, ο Σύλλογος Βελιωτών "Η Αγία Μαρίνα" θέλησε να τιμήσει τη μνήμη του μεγάλου ζωγράφου, ο οποίος με τα έργα του συνεχίζει ακόμα και σήμερα να κάνει τον τόπο μας γνωστό σε όλο τον κόσμο!

Κείμενο-Επιμέλεια: Νικόλαος Π. Κούτουλας

Ο Γεώργιος Γκολφίνος γεννήθηκε στο χωριό μας, το Βέλο Κορινθίας, το 1948. Σπούδασε γραφικές τέχνες στο Κέντρο Τεχνολογικών Εφαρμογών και στη συνέχεια ζωγραφική με τον Γ. Μόραλη και σκηνογραφία με τον Β. Βασιλειάδη στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών (1975-1980).

Γκολφίνος: Ψυχής Ιατρείον

(Δημοτικό Μέγαρο Κορίνθου, έτος 1995) 

Από το 1981 έως το 1984 ήταν υπότροφος του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών, έχοντας διακριθεί με 2 βραβεία και 5 επαίνους. Με υποτροφία του Ιδρύματος Κρατικών Υποτροφιών συνέχισε τις σπουδές του στην Ανωτάτη Εθνική Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισίου με τον J. Lagrange και τον L. Cremonini, ενώ παράλληλα παρακολούθησε και μαθήματα τεχνολογίας υλικών με τον A. Pingas. 

Από το 1978 συμμετείχε σε πλήθος ομαδικών εκθέσεων, παρουσιάζοντας παράλληλα το έργο του και σε 20 ατομικές εκθέσεις, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό. Μάλιστα, το 1984 εκπροσωπώντας την Ελλάδα με τον Γ. Μήλιο στο 16ο Διεθνές Φεστιβάλ Ζωγραφικής στο Cagnes-sur-Mer της Γαλλικής Ριβιέρας, αποσπά έπαινο!

Αξίζει να επισημανθεί το γεγονός ότι έργα του καλλιτέχνη συνεχίζουν να λαμβάνουν θέση σε εκθέσεις που διοργανώνονται μέχρι και σήμερα ανά την Ελλάδα, καταδεικνύοντας "ότι ακόμη και μπροστά στο αμετάκλητο του θανάτου υπάρχει μια εξαίρεση, καθώς τα έργα τέχνης συνεχίζουν τη δική τους πορεία αθανασίας μέσα στο χρόνο, λειτουργώντας ως τεκμήρια μιας παρουσίας που δεν πέρασε απαρατήρητη, ανασύροντας μνήμες και δημιουργώντας παρακαταθήκες για τους επόμενους." (Απόσπασμα από το Δελτίο Τύπου της έκθεσης ζωγραφικής με τίτλο "ΟΙ ΑΠΟΝΤΕΣ". Μουσείο Φρυσίρα, έτος 2016) 

Το σύνολο των 116 έργων του, αποτελούμενο από 21 σχέδια, 2 ελαιογραφίες, 31 ακρυλικά χρώματα και 62 μικτής τεχνικής, βρίσκεται σε μουσεία αλλά και συλλογές, δημόσιες και ιδιωτικές, στην Ελλάδα και στο εξωτερικό.

Μοίραζε τη ζωή του μεταξύ Βέλου, Αθήνας και Θεσσαλονίκης καθώς από το 1998 ήταν καθηγητής ζωγραφικής στη Σχολή Καλών Τεχνών του ΑΠΘ, διατελώντας και πρόεδρος του Τμήματος Εικαστικών Τεχνών κατά το χρονικό διάστημα 2005-2007.

Αυτός ο σπουδαίος ζωγράφος, ο οποίος κατέκτησε περίοπτη θέση στο διεθνές στερέωμα της σύγχρονης ζωγραφικής τέχνης, δεν έκρυψε ποτέ την αγάπη του για τον τόπο μας και τους ανθρώπους του, καθώς οι μνήμες που τον γέμισαν αποτελούσαν πηγή έμπνευσης για τον ίδιο. 

Χαρακτηριστικό το απόσπασμα συνέντευξής του στην Εφημερίδα "ΤΟ ΒΗΜΑ", έτος 2000:

"Και οι μνήμες που φέρει ο Γιώργος Γκολφίνος από τον κόσμο της παιδικής του ηλικίας. Όπως εκείνα τα χρυσάνθεμα που γέμιζαν κάθε Φθινόπωρο την αυλή του σπιτιού του στο Βέλο με ένα «ιδιότυπο κίτρινο που υπάρχει μόνο στην περιοχή της Κορινθίας». Στον γενέθλιο τόπο του μας οδηγεί ο ζωγράφος και στο νέο κύκλο έργων του που παρουσιάζεται από την Τρίτη στον «Αστρολάβο Δεξαμενή» με τίτλο «Ο Κήπος των χρωμάτων». «Ο τίτλος έχει διπλή σημασία» σχολιάζει ο καλλιτέχνης μιλώντας στο «Βήμα». «Η μία είναι ο γεωγραφικός μου χώρος, η ιδιαίτερη πατρίδα μου. Είναι οι άνθρωποι, το τοπίο, η μνήμη. Η άλλη είναι το σχέδιο, το χρώμα, το φως, έτσι όπως μεταμορφώνεται σε αυτόν τον τόπο. Δεν δημιουργώ ποτέ μέσα από μία διαδικασία αναφομοίωτων, ξένων ή ετεροχρονισμένων πραγμάτων. Με ενδιαφέρει η εντοπιότητά μου, η ταυτότητά μου. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι επεξεργάζομαι τη ζωγραφική μου με τους κανόνες της παράδοσης, ούτε από την άλλη ότι τους απαρνούμαι. Θα μπορούσα να πω πως κάνω ένα βήμα πίσω και δύο μπροστά. Γιατί η προς τα πίσω στροφή ενεργοποιεί εκείνες τις διαχρονικές αισθητικές αξίες στις οποίες δίνω μεγάλη σημασία»".

Κορινθιακός, 2012 (56x76, ακρυλικά σε χαρτί fabriano, πανί και ξύλο)

Το έργο του Γιώργου Γκολφίνου και η Κορινθία αποτελούν έννοιες ταυτόσημες καθώς η ζωγραφική του είναι συνυφασμένη με αυτήν:

"Στα πρώιμα έργα του ενσωματώνει στη χειρονομιακή χρωματική σύνθεση εικονογραφικά αντικείμενα από το εξωτερικό περιβάλλον, τα οποία συνιστούν τη δομή και την οργάνωση της αφηρημένης ζωγραφικής εικόνας. Στη συνέχεια περνά στην ενσωμάτωση στη ζωγραφική των ίδιων των φυσικών στοιχείων από το φυσικό περιβάλλον από το οποίο προήλθαν οι ζωγραφικές εικόνες, όπως το χώμα, η άμμος, τα κλαδιά των δέντρων, τα βότσαλα από τα ποτάμια της περιοχής που γεννήθηκε, δημιουργώντας πίνακες-αντικείμενα με ιδιαίτερη σχεδιαστική και χρωματική λεπτομέρεια." (Απόσπασμα από την Ψηφιακή Πλατφόρμα του Ινστιτούτου Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης),

Ως ελάχιστη αναγνώριση στο πρόσωπο και στο έργο του καλλιτέχνη, στο Δημοτικό Συμβούλιο Βέλου - Βόχας που έλαβε χώρα την 30η Οκτωβρίου 2017, εγκρίθηκε ΟΜΟΦΩΝΑ η εισήγηση του δημάρχου Αννίβα Παπακυριάκου για μετονομασία της οδού που διέρχεται έμπροσθεν της οικίας του, από Ανδρέα Μιαούλη σε οδό ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΑΠΟΣΤ. ΓΚΟΛΦΙΝΟΥ.

Οικία στο Βέλο στην οποία ο ιδιοκτήτης της διατηρεί τη νέα αλλά και τη παλιά ονομασία της οδού

Την Κυριακή 19 Απριλίου 2015, "ο συνεπής ζωγράφος της εντοπιότητας" όπως εύστοχα τιτλοφορείται σε άρθρο της Εφημερίδας "ΤΑ ΝΕΑ", επέστρεψε για να αναπαυθεί για πάντα στη γενέθλια γη του.

Αναφορές εντός Κειμένου - Πηγές:

1. THEOREMA art gallery
2. Ερευνητικό Κέντρο Πιστοποίησης, Συντήρησης και Αποκατάστασης Έργων Τέχνης "ΝΙΚΙΑΣ"
3. ΤΟ ΒΗΜΑ Online
4. Ψηφιακή Πλατφόρμα Ινστιτούτου Σύγχρονης Ελληνικής Τέχνης
5. ΤΑ ΝΕΑ Online

Δελτίο Τύπου Γενικής Συνέλευσης και Αρχαιρεσιών Συλλόγου

Το Σάββατο 11 Μαρτίου 2023 πραγματοποιήθηκε στην αίθουσα του Κ.Α.Π.Η. στο Βέλο, η Γενική Συνέλευση του Συλλόγου Βελιωτών ''Η Αγία Μαρίνα''.

Λαβών τον λόγο ο Πρόεδρος κος Κούτουλας Π. Νικόλαος, απηύθυνε θερμό χαιρετισμό στα παρευρισκόμενα μέλη και αναφέρθηκε στα διοικητικά πεπραγμένα του Συλλόγου με κυριότερο, την Έκδοση Βιβλίου του Συλλόγου με τίτλο: «ο Ναός της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας, Ερνέστος Τσίλλερ 1888», το οποίο και αποτελεί την πρώτη συνολική καταγραφή της ιστορίας του εν λόγω θρησκευτικού μνημείου.

Αν συνεκτιμηθεί το γεγονός ότι οι απαραίτητες ενέργειες για την έκδοση του εν λόγω συγγράμματος πραγματοποιήθηκαν εν μέσω περιόδου εφαρμογής των υγειονομικών μέτρων για τον περιορισμό της εξάπλωσης του Covid-19, η παραπάνω προσπάθεια αποκτά επιπλέον βαρύτητα.

Εν συνεχεία ακολούθησε ο Οικονομικός Απολογισμός του 2022, ο προϋπολογισμός του 2023 και η Έκθεση του Εποπτικού Συμβουλίου.

Τέλος πραγματοποιήθηκαν οι αρχαιρεσίες του Συλλόγου δια την εκλογή νέου Διοικητικού και Εποπτικού Συμβουλίου. Τα νεοεκλεγέντα μέλη συνήλθαν σε συνεδρίαση και μετά από διαλογική συζήτηση και από αντίστοιχη αποδοχή εκ μέρους των προταθέντων προέκυψαν:

ΔΙΟΙΚΗΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Πρόεδρος:              Κούτουλας Νικόλαος

Αντιπρόεδρος:       Αθανασούλη Αικατερίνη

Γραμματέας:          Βασιλοπούλου Ροδούλα

Ταμίας:                   Χρυσικόπουλος Ιωάννης

Μέλη:                      Ράπτης Θεόδωρος

                                Ροβήλος Ανδρέας

                                Ράπτη Φωτεινή

ΕΠΟΠΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

Μέλη:                      Χρυσικόπουλος Ευάγγελος

                                Μασούρη Αλεξάνδρα

                                Νικολοπούλου Βασιλική

ΣΥΝΤΟΝΙΣΤΕΣ ΕΠΙΤΡΟΠΩΝ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΥ:                Χρυσικόπουλος Ιωάννης

ΑΛΛΗΛΕΓΓΥΗΣ:            Αθανασούλης Αικατερίνη  

ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ:     Ροβήλος Ανδρέας

Ευχαριστούμε όσους συμμετείχαν ενεργά στην εκλογική διαδικασία, εφορευτική επιτροπή, υποψηφίους και όσους προσήλθαν για να ψηφίσουν.

Ευχόμαστε στο νέο Διοικητικό Συμβούλιο καλή επιτυχία στο έργο του και μια δημιουργική θητεία.

Το Τουρκογέφυρο στο Βέλο Κορινθίας

«Αν εξαιρέσει κανείς το μεγαλύτερο κορινθιακό γεφύρι, που ένωνε άλλοτε το Βέλο με το Βασιλικό, ύψους 30 μέτρων από λαξευτούς πωρόλιθους, κάτω από το οποίο κυλά ο Ασωπός, ο σημερινός περιηγητής μάταια θα αναζητήσει στο σημερινό Βέλο ωραία νεοκλασικά κτίρια, παλαιές πέτρινες οικίες στον χαρακτηριστικό ρυθμό του Μωριά, όπως συχνά συναντά κανείς στην υπόλοιπη Πελοπόννησο. Αυτό συμβαίνει, όχι γιατί δεν υπήρξαν ποτέ, αλλά γιατί οι συχνοί σεισμοί της περιοχής αφάνισαν και τα τελευταία αρχιτεκτονικά δείγματα οικιστικής καλαισθησίας. Μόνον τον 20ο αιώνα οι τέσσερις μεγάλοι σεισμοί αφάνισαν πολλά πέτρινα σπίτια που είχαν επιβιώσει μέχρι τότε: 6,6 ριχ. στις 24/2/1981. 6,2 ριχ. στις 6/7/1965. 6 ριχ. στις 17/5/1930 και 6,7 ριχ. στις 29/4/1928. Σοβαρές ζημιές από τον σεισμό του 1928, σύμφωνα με το αρχείο της Οικογένειας Ράπτη, υπέστη και το γεφύρι του Βασιλικού, το οποίο επισκευάσθηκε από τον Αυτόνομο Οργανισμό Ζημιών Κορινθίας (ΑΟΖΚ) και πήρε την σημερινή του μορφή.»

"Απόσπασμα από το βιβλίο του Συλλόγου Βελιωτών «Η Αγία Μαρίνα» με τίτλο: «Ο Ναός της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας – Ερνέστος Τσίλλερ 1888»  (Σύλλογος Βελιωτών "Η Αγία Μαρίνα", 2022)."

Το "Τουρκογέφυρο"

Εικόνα 1: Το Τουρκογέφυρο. Φωτογραφία: http://www.parakato.gr/2019/04/blog-post_260.html.

Κείμενο-Επιμέλεια: Νικόλαος Π. Κούτουλας

Συμπληρώθηκαν δύο αιώνες από την Ελληνική Επανάσταση του 1821, χρονιά ορόσημο για τον Ελληνισμό. Ακριβώς δύο αιώνες στέκει υπερήφανο το γνωστό μας Τουρκογέφυρο, του οποίου οι εργασίες ανεγέρσεως ολοκληρώθηκαν τον Ιανουάριο του 1821, δύο μήνες προ της Επαναστάσεως (Τερζής, 1998).

Εικόνα 2: Χάρτης του ALDENHOVEN Ferdinand[1], χρονολογίας 1841. Πηγή: Βιβλιοθήκη Ιδρύματος Αικατερίνης Λασκαρίδη.

Εικόνα 3: Απόσπασμα του Χάρτη, στο οποίο διακρίνεται ευκρινώς το Τουρκογέφυρο.

Έργο πιθανότατα κάποιου αυτοδίδακτου λαϊκού γεφυροποιού της εποχής («κιοπρουλής» ονομαζόταν χαρακτηριστικά ο λαϊκός και σχεδόν πάντοτε αγράμματος γεφυροποιός), πήρε το όνομα του χορηγού του, Τούρκου αξιωματούχου της περιοχής.

Το κόστος άλλωστε ενός τέτοιου κατασκευαστικού έργου ήταν υψηλό και όταν αυτό δεν το επωμίζονταν ένα ή περισσότερα γειτονικά χωριά, το αναλάμβαναν μεμονωμένοι χορηγοί – χρηματοδότες. Αντίστοιχες περιπτώσεις, το γεφύρι του Καμπέρ Αγά στα Ιωάννινα ή το γεφύρι του (Μαχμούτ) Πασά στα Γρεβενά κ.ά. (Γκράσσος, 2007). Όλα τα παραπάνω υποθέσεις μιας και η εντοιχισμένη κτητορική μαρμάρινη πλάκα[2] που υπήρχε στη βόρεια πλευρά της γέφυρας και η οποία ήταν γραμμένη στην τουρκική γλώσσα, έχει πια χαθεί (;)[3].

Εικόνα 4: Φωτογραφία από την βορειοανατολική πλευρά του Τουρκογέφυρου (όχθη Βέλου) όπου ενδεχόμενα ήταν εντοιχισμένη η κτητορική πλάκα.

Εικόνα 5: Φωτογραφία από την βορειοδυτική πλευρά του Τουρκογέφυρου (όχθη Κιάτου) όπου ξεχωρίζει μαρμάρινη πέτρα όπου φέρει επάνω της εγχάρακτα σύμβολα[4].

Εικόνα 6: Φωτογραφία της Κτητορικής Πλάκας (;) από το αρχείο του Αθ. Βυτινιώτη.

Εντυπωσιακό τοξωτό γεφύρι μήκους 62 μέτρων περίπου, το μεγαλύτερο της Κορινθίας. Ελάχιστα και μικρής κλίμακας κατασκευές ήταν άλλωστε τα γεφύρια στο νομό, καθώς αυτός υστερεί σημαντικά σε επιφανειακά νερά. (Μεταξούλα, 1985)[5].

Χτισμένο από λαξευτούς πωρόλιθους και δρόμο καλντερίμι (στην αρχική του μορφή μιας και σήμερα είναι αρκετά αλλοιωμένο), με μία μεγάλη κεντρική καμάρα ύψους 9 μέτρων και ανοίγματος 15,5 μέτρων, από την οποία κυλάει ο Ασωπός και δύο ανακουφιστικά τόξα στα μεσόβαθρά της, προς επίτευξη ελαφρύτερης τοιχοποιίας αλλά και προς εκτόνωση της υδροστατικής πίεσης που ασκείται στα μεσόβαθρα σε περιπτώσεις πλημμύρας (Χαμάκος, 2015).

Εικόνα 7: Το λιθόκτιστο Τουρκογέφυρο διαθέτει ένα ευρύ βασικό τόξο και δύο μικρότερα ανακουφιστικά τόξα εκατέρωθεν αυτού, η θέση των οποίων υποδεικνύεται στην φωτογραφία με κόκκινο περίγραμμα. 
Φωτογραφία: http://www.parakato.gr/2019/04/blog-post_260.html.

Τέχνη πολύπλοκη η οποία έχει ήδη περάσει στη λήθη μιας και από το 1940 έχει σταματήσει η κατασκευή τέτοιων γεφυρών. Το γεγονός αυτό ήταν ένας ακόμα λόγος που «ανάγκασε» τον Υπουργό Γ. Αθανασιάδη Νόβα να το χαρακτηρίσει ιστορικό διατηρητέο μνημείο με Υπουργική Απόφαση δημοσιευμένη στο Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως 103/1950, μετά από σχετική γνωμοδότηση του Αρχαιολογικού Συμβουλίου (το σημερινό ΚΑΣ).

Η ιστορία του πλούσια. Ευρισκόμενο στα χνάρια αρχαίας οδού η οποία ένωνε την Αρχαία Κόρινθο και τον Ακροκόρινθο με την Αρχαία Σικυώνα, οικοδομήθηκε στη θέση παλαιότερης γέφυρας[6] (Μελέτιος, 1807).

Μαύρη στιγμή στην ιστορία του η 22^η Απριλίου του 1928, όταν ο Εγκέλαδος έπληξε την Κορινθία με σεισμό μεγέθους 6,3 βαθμών της κλίμακας Ρίχτερ. Ο σεισμός κατέστρεψε το σύνολο σχεδόν των κτιρίων της πόλης της Κορίνθου και προκάλεσε σημαντικές ζημιές σε γειτονικούς οικισμούς. Άφησε δε πίσω του 20 νεκρούς και 30 τραυματίες.

Από το σεισμό επλήγη και το ιστορικό Τουρκογέφυρο το οποίο επισκευάσθηκε από τον Αυτόνομο Οργανισμό Σεισμοπαθών Κορίνθου (ΑΟΣΚ)[7] ο οποίος αναγκάστηκε να θυσιάσει τα φυσιογνωμικά του χαρακτηριστικά προς χάριν της ευστάθειας, δίνοντάς του τη σημερινή μορφή και αλλοιώνοντας το ανεπιστρεπτί (;) (Τερζής, 1998).

Εξυπηρετούσε μέχρι πρότινος τις κυκλοφοριακές ανάγκες Βέλου – Κιάτου και περιχώρων, οπότε το έργο της ανέλαβε πλέον παρακείμενη σύγχρονη γέφυρα προδιαμορφωμένων δοκών, δίπλα στην αντίστοιχη γέφυρα της Ολυμπίας Οδού. 

Εικόνα 8: Άποψη της νέας σύγχρονης γέφυρας που εξυπηρετεί πλέον τις κυκλοφοριακές ανάγκες της ευρύτερης περιοχής, δίπλα στην γέφυρα της Ολυμπίας Οδού Φωτογραφία: http://www.parakato.gr/2019/04/blog-post_260.html.

Και οι λαμπρότερες σελίδες της ιστορίας του Τουρκογέφυρου δεν έχουν γραφτεί ακόμα. Με μελετημένες ενέργειες αντίστοιχες των επιτυχημένων ενεργειών για την αποκατάσταση και ανάδειξη της κατασκευασμένης την περίοδο της Β’ Ενετοκρατίας (1687 – 1715) Ενετικής Υδατογέφυρας στον Άσσο, όπως αυτές παρουσιάζονται κάτωθι, δύναται να διασωθεί και να αναδειχθεί η ιστορικότητα αυτού του πολιτιστικού μνημείου της περιοχής μας αλλά και της Κορινθίας εν γένει.

Αρχικά και μετά από συνεχείς προσπάθειες του τότε προέδρου Άσσου, Βασ. Κακιζή, η Ενετική Υδατογέφυρα χαρακτηρίστηκε ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο (ΦΕΚ 570/Β/29-6-95) και πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες εργασίες για τη συντήρησή της. Οι προσπάθειες συνεχίστηκαν από τον δήμαρχο Άσσου – Λεχαίου Χαρ. Καμπούρη όπου ανατέθηκε η εκπόνηση μελέτης στο γραφείο αρχιτεκτονικών μελετών της Ελ. Ρούσσου με συνεργάτες, τους Ι. Σταυρόπουλο και Κων. Πετράκο, μελέτη η οποία εγκρίθηκε από το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο (ΚΑΣ) τον Ιανουάριο 2013. Τέλος, αφού συμπληρώθηκαν τα απαιτούμενα τεύχη από τις τεχνικές υπηρεσίες του Δήμου Κορινθίων και σε συνεργασία με τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, το έργο με τίτλο: «ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΚΑΙ ΑΝΑΔΕΙΞΗ ΤΗΣ ΕΝΕΤΙΚΗΣ ΥΔΑΤΟΓΕΦΥΡΑΣ ΣΤΟΝ ΑΣΣΟ, ΔΗΜΟΥ ΚΟΡΙΝΘΙΩΝ, ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΠΕΛΟΠΟΝΝΗΣΟΥ», συνολικού προϋπολογισμού 420.000,00€, εντάχθηκε στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Πελοπόννησος 2014 – 2020 με απόφαση του Περιφερειάρχη Πελοποννήσου Πέτρου Τατούλη (Παπαφωτίου, 2021).

Στο Επετειακό Επιστημονικό Συνέδριο «Η Βόχα στο Χρόνο»[8], που έλαβε χώρα στο Βραχάτι το διήμερο 16-17/10/2021, ο Δρ. Απόστολος Ε. Παπαφωτίου παρουσίασε τα πρώτα εντυπωσιακά αποτελέσματα του εν λόγω έργου το οποίο ήδη υλοποιείται υπό την επίβλεψη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, που με την ολοκλήρωσή του θα έχει επιτευχθεί:

• Η αντιμετώπιση των δομικών προβλημάτων για να σταματήσει η φθορά και να επανορθωθούν οι υφιστάμενες ζημιές,
• Η αισθητική αναβάθμιση του μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου ως μία ενότητα,
• Η ανάδειξη της μεγάλης ιστορικής και αρχαιολογικής αξίας της κατασκευής,
• Η ένταξη του στο γενικότερο περιβάλλον και η οργάνωση του υπαίθριου χώρου για τη συνεχή επισκεψιμότητα.

Εικόνα 9: Λίθινη, πολύτοξη και με μήκος περί τα 27 μέτρα, κατασκευασμένη κατά την περίοδο της Β΄ Ενετοκρατίας (1687 - 1715) στην Πελοπόννησο, γέφυρα-υδραγωγείο κοντά στο χωριό Άσσος της Κορίνθου. Πηγή: Το Βήμα (Team, 2013)

Εικόνα 10: Τα αποτελέσματα των επεμβάσεων που υλοποιούνται με την επίβλεψη της Διεύθυνσης Αναστήλωσης Βυζαντινών και Μεταβυζαντινών Μνημείων του Υπουργείου Πολιτισμού, είναι κάτι παραπάνω από εντυπωσιακά. Φωτογραφία: (Παπαφωτίου, 2021)

Ο Σύλλογος Βελιωτών «Η Αγία Μαρίνα» στα πλαίσια του σκοπού του, έτσι όπως αυτός περιγράφεται στο Τροποποιημένο – Κωδικοποιημένο Καταστατικό του, θα συμμετάσχουμε ενεργά και με οποιοδήποτε τρόπο (υλικά και ηθικά) σε αντίστοιχες δράσεις για την αποκατάσταση και ανάδειξη του ιστορικού μας Τουρκογέφυρου.

Συνιστά καθήκον όλων μας ο σκοπός της προστασίας του εν λόγω πολιτιστικού μνημείου καθώς αποτελεί πολιτιστική κληρονομιά όχι μόνο των κατοίκων της περιοχής μας, αλλά όλων των Ελλήνων.

 

 Στο κείμενο γίνεται χρήση της γραμματοσειράς Κ. Π. Καβάφη. (https://www.onassis.org/el/initiatives/cavafy-archive/cavafy-script)

Υποσημειώσεις:

[1] «Ο Ferdinand Aldenhoven, αξιωματικός του πεζικού, τοπογράφος και μηχανικός από την Κολονία, πρέπει να έφθασε στην Ελλάδα μαζί με τον Όθωνα και τη βαυαρική ακολουθία του και να παρέμεινε για δέκα περίπου χρόνια. Τύπωσε στην Αθήνα: έναν οδικό χάρτη της Πελοποννήσου, καθώς και έναν περιγραφικό δρομοδείκτη στα γαλλικά (1841), και στο Μόναχο: μία τοπογραφική κάτοψη της Αθήνας σε χάραξη του A. Forster (1837) και επεξηγηματικές σημειώσεις στο «Πανόραμα» του F. Stademann.» (Βιγγοπούλου, χ.χ.).

[2] «Συνήθως, οι πλάκες αυτές περιείχαν είτε διακοσμητικά θέματα, είτε πολύτιμες πληροφορίες σχετικά με το γεφύρι, π.χ. χρονολογία κατασκευής (όπως στο γεφύρι της Κάτω Κερασιάς στο Πήλιο), όνομα χορηγού ή του τοπικού άρχοντα κ.ά. Είναι αξιοσημείωτο το γεγονός ότι σχεδόν ποτέ δεν περιείχαν πληροφορίες για τους μάστορες που το έχτισαν. Η πιο συνηθισμένη θέση στην οποία οι μάστορες τοποθετούσαν αυτές τις εγχάρακτες πλάκες ήταν ακριβώς πάνω από το κλειδί στο ψηλότερο τόξο του γεφυριού (όπως στο γεφύρι της Καρυάς στη Μακρινίτσα του Πηλίου) ή σε κάποιο τύμπανο.»  (Γκράσσος, 2007).

[3] Αναφορές κατά τις οποίες ο Σελήμ Πασάς με έδρα στο Θαλερό, στην προσπάθειά του να αναζητήσει την ασφάλεια εντός των τειχών της Αρχαίας Σικυώνας μετά την έναρξη της Επαναστάσεως του 1821, φονεύθηκε επί του Τουρκογέφυρου από τον Ανδρέα Σαραγκόπουλο, δεν επιβεβαιώνονται (Θαλερό, χ.χ.)

[4] Φως στην ακριβή ιστορία του Τουρκογέφυρου πιθανά να ρίξει η έρευνα που πραγματοποιεί από κοινού τα μέλη του Συλλόγου Βελιωτών «Η Αγία Μαρίνα» και ο ιστορικός - συγγραφέας Κωνσταντίνος Σχοινοχωρίτης.

[5] Η κα Χρυσάφη – Ζωγράφου Μεταξούλα, είναι διπλωματούχος Αρχιτέκτων Μηχανικός ΑΠΘ, Αναστηλώτρια ιστορικών μνημείων και Συγγραφέας.

[6] Στον τετράτομο γεωγραφικό έργο του Επισκόπου Αθηνών Μελετίου Β’ με τίτλο Γεωγραφία Παλαιά και Νέα, το οποίο εκδόθηκε στην Βενετία το 1728 και επανεκδόθηκε το 1807, αναφέρεται επί λέξει: «είτα είναι ο Ορνειός ποταμός, εισερχόμενος εις τον Κρισσαίον Κόλπον, αυτός είναι το ρεύμα εις την Βόχα, ο οποίος διέρχεται από το Γεφύρι του Βέλου.» (Μελέτιος, 1807).

[7] Ο Αυτόνομος Οργανισμός Σεισμοπαθών Κορίνθου (ΑΟΣΚ) δημιουργήθηκε για να επιβλέψει την κατασκευή των κτιρίων με βάση τους νέους αντισεισμικούς κανονισμούς, ενώ ανέλαβε και την χορήγηση δανείων και χρηματικής βοήθειας για την κατασκευής τους. Επικεφαλής του ΑΟΣΚ ανέλαβε ο Μητροπολίτης Δαμασκηνός ο οποίος κινήθηκε δραστήρια προκειμένου να βοηθήσει στην ανακούφιση των πληγέντων. Τον Οκτώβριο του 1928 ταξίδεψε στην Αμερική προκειμένου να συλλέξει πόρους από τους εκεί ομογενείς με μεγάλη απήχηση στους απόδημους Έλληνες (Βικιπαίδεια, χ.χ.).

[8] Το Επετειακό Επιστημονικό Συνέδριο «Η Βόχα στον Χρόνο», διοργανώθηκε από το Δήμο Βέλου -Βόχας και το ΝΠΔΔ “Ανέλιξη” Δήμου Βέλου-Βόχας, με αφορμή τη συμπλήρωση των 200 ετών από την έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης (Ιστοχώρος: https://vochasynedrio2021.org/, Κανάλι στο Youtube: https://www.youtube.com/channel/UCAkcMnoY6nApbj89vu6MreQ).

Αναφορές εντός Κειμένου - Βιβλιογραφία:

Team, Τ. (2013). Σώζεται το ενετικό γεφύρι στον Ασσο Κορινθίας. tovima.gr. Ανάκτηση από https://www-tovima-gr.cdn.ampproject.org/v/s/www.tovima.gr/2013/01/23/culture/swzetai-to-enetiko-gefyri-ston-asso-korinthias/amp/?usqp=mq331AQCKAE%3D&amp_js_v=0.1#aoh=15709143964408&referrer=https%3A%2F%2Fwww.google.com&amp_tf=Από%20%251%24s&ampshare=http

Βιγγοπούλου, Ι. (χ.χ.). Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη. Ανάκτηση από Ίδρυμα Αικατερίνης Λασκαρίδη: http://el.travelogues.gr/collection.php?view=253

Βικιπαίδεια. (χ.χ.). Βικιπαίδεια. Ανάκτηση από https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%A3%CE%B5%CE%B9%CF%83%CE%BC%CF%8C%CF%82_%CF%84%CE%B7%CF%82_%CE%9A%CE%BF%CF%81%CE%AF%CE%BD%CE%B8%CE%BF%CF%85_%CF%84%CE%BF_1928

Γκράσσος, Γ. (2007). Τα πέτρινα τοξωτά γεφύρια της Ελλάδας. Μακρινίτσα Πηλίου: Κέντρο Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Μακρινίτσας.

Θαλερό. (χ.χ.). Ανάκτηση από Ιστοχώρος Δήμου Ξυλοκάστρου - Ευρωστίνης: https://www.xylokastro-evrostini.gov.gr/parousiasi-dimou/item/%CE%B8%CE%B1%CE%BB%CE%B5%CF%81%CF%8C

Μελέτιος, Μ. (1807). Μελετίου Γεωγραφία Παλαιά και Νέα (Τόμ. ΙΙ). Βενετία: Παρά Νικολάω Γλυκεί τω εξ Ιωαννίνων, Con lisenza de' Superiori, e Privilegio.

Μεταξούλα, Χ. Ζ. (1985). Κορινθία. Αθήνα: Μέλισσα.

Παπαφωτίου, Α. Ε. (2021, Οκτώβριος 23). Βενετική υδατογέφυρα στο ποτάμι Ράχιανι του Άσσου Κορινθίας. Ανάκτηση από Το Βήμα της Βόχας: https://www.vhmavochas.gr/2021/10/blog-post_549.html

Σύλλογος Βελιωτών "Η Αγία Μαρίνα". (2022). Ο ναός της Αγίας Μαρίνας στο Βέλο Κορινθίας - Ερνέστος Τσίλλερ 1888. (Σ. Μαρίνης, Επιμ.) Βέλο Κορινθίας: Καταγράμμα.

Τερζής, Γ. (1998). Δελτίο Ιδρύματος Κορινθιακών Μελετών (Τόμ. Τεύχος 23). Κόρινθος: Ίδρυμα Κορινθιακών Μελετών.

Χαμάκος, Θ. (2015, Δεκέμβριος 15). Αρχείο Γεφυριών Πελοποννήσου. Ανάκτηση από http://agpelop.blogspot.com/: http://agpelop.blogspot.com/2015/12/blog-post.html