Ξεκινήσαμε από την εκκλησία της Αγίας Τριάδος, γνωστή ως Ρώσικη Εκκλησία.
Στην συμβολή της οδού Φιλελλήνων και Αμαλίας χωμένη μέσα στα ψηλά κτίρια, μια διαφορετική εκκλησία κάνει αισθητή την παρουσία της μέσα στην πολύβουη Αθήνα. Είναι η Αγία Τριάδα, ή αποκαλούμενη Ρώσικη Εκκλησία με προσανατολισμό βορειοανατολικό, που ανήκει στο λεγόμενο οκταγωνικό τύπο του βυζαντινού ρυθμού.
Ο ναός αποτελεί ένα από τα σημαντικότερα Βυζαντινά μνημεία του 11ου μ.Χ. αιώνα γενικότερα.
Η αρχαιολογική σκαπάνη έδειξε ότι επί αρχαιότητος στο σημείο αυτό υπήρχε ιερό αφιερωμένο στον Λύκειο Απόλλωνα.
Επί της αυτοκρατορίας του Αδριανού (117 - 138 μ.Χ.), λειτουργούσε εκεί ρωμαϊκό λουτρό, το λεγόμενο βαλανείον. Η υδροδότηση του λουτρού γινόταν από έναν παραπόταμο του ποταμού Ηριδανού.
Επί Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, την εποχή που τον αυτοκρατορικό θρόνο κατείχε η Ειρήνη η Αθηναία (780-802 μ.Χ.), επί του παλιού Βαλανείου ανεγέρθη μια μικρή χριστιανική εκκλησία.
Αργότερα, κάπου τον 11ο αιώνα μ. Χ., δηλαδή 1015-1031 οικοδομήθηκε το γυναικείο Μοναστήρι, της Παναγίας Σωτήρας του Λυκοδήμου, στην ίδια θέση. Η Ρώσικη εκκλησία, όπως την γνωρίζουμε σήμερα, αποτελούσε το καθολικό του μοναστηριού αυτού.
Κατά την περίοδο της Φραγκοκρατίας (1204 μ.Χ. και εντεύθεν), η μονή πέρασε στα χέρια Λατίνων και κατοικήθηκε από βενέδικτους μοναχούς.
Το 1669 μ.Χ. περιήλθε και πάλι στον έλεγχο των Ορθοδόξων και λειτούργησε ως ανδρική Μονή.
Το 1687 μ.Χ. κατά την πολιορκία της πόλεως των Αθηνών από τους Ενετούς του Μοροζίνη, ο ναός υπέστη σοβαρές ζημιές από τους κανονιοβολισμούς.
Το 1701 μ.Χ. ισχυρός σεισμός δεν κατάφερε να πλήξει την εκκλησία, παρά μόνο τα κελιά του μοναστηριού, που ανακατασκευάστηκαν άμεσα.
Το 1778 μ.Χ. η Μονή σταματάει να υφίσταται, καθώς ο βάναυσος Οθωμανός διοικητής της Αθήνας του 18ο αιώνος, Χατζή Αλή ή Χασεκής δίνει εντολή να κατεδαφιστεί πλήρως το σύνολο των κτιριακών εγκαταστάσεων της Μονής, πλην του καθολικού της. Ο λόγος της κατεδαφίσεως ήταν η χρησιμοποίηση των υλικών για την κατασκευή τείχους προστασίας της Αθήνας. Ο ναός εν συνεχεία γίνεται μετόχι της Μονής Καισαριανής.
Το 1827 μ.Χ. ο ναός πλήττεται εκ νέου κατά την διάρκεια της ελληνικής επαναστάσεως, δεχόμενος κανονιοβολισμούς από την έγκλειστη τουρκική δύναμη της Ακροπόλεως. Σχεδόν ολόκληρη η βορειοανατολική πλευρά, καθώς και μεγάλο τμήμα του τρούλου κατέρρευσαν τότε. Παρά ταύτα, το υπόλοιπο κτίριο με το μεσαιωνικό του τέμπλο διατηρήθηκε σε καλή κατάσταση.
Το 1847 μ.Χ. ο Ρώσος πρεσβευτής της Αθήνας ζήτησε από την ελληνική κυβέρνηση την παραχώρηση του ιερού ναού, προκειμένου να καλύψει τις λατρευτικές ανάγκες της ρωσικής παροικίας στη χώρα μας. Η αρχική σκέψη ήταν η πλήρης κατεδάφιση του ναού του Λυκοδήμου και η ανέγερση ενός νέου στη θέση του. Ευτυχώς, με την μεσολάβηση του αρχιμανδρίτη και καθηγητή της Ακαδημίας του Κιέβου Αντωνίνου, επικράτησε τελικά άποψη της αναστηλώσεως του και οι εργασίες άρχισαν άμεσα μέσα στο 1850.
Το 1855 μ.Χ. μετά από πολλές παύσεις, ολοκληρώνεται το έργο υπό την επίβλεψη των αρχιτεκτόνων Ιβάν Στρομ (Ρωσία), Τ. Βλασσοπούλου (Ελλάδα) και Φρ. Μπουλανζέ (Γαλλία). Κατά τις σωστικές εργασίες κρίθηκε απαραίτητο το κλείσιμο, εν όλω ή εν μέρει, όλων των εξωτερικών ανοιγμάτων και το κτίσιμο τοίχων στις τρεις πλευρές του κεντρικού τετραγώνου του ναού με σκοπό την υποστήριξη των μεγάλων τόξων, τα όποια έφεραν τον τρούλο. Αποτέλεσμα ήταν η συσκότιση του ναού, και η διάσπαση της ενότητάς του εσωτερικά. Κατά τα λοιπά, ο ναός στο σύνολό του αποκαταστάθηκε στην αρχική του μορφή με μεγάλη επιτυχία. Δυστυχώς όμως κατά τις εργασίες, αντικαταστάθηκε το παλαιό λίθινο τέμπλο από ένα καινούργιο μεγαλύτερου ύψους. Τότε ήταν που ανεγέρθη και το σημερινό καμπαναριό βυζαντινής μορφής.. Η Μόσχα επωμίστηκε ολόκληρο το κόστος των εργασιών, το οποίο ανήλθε τελικά σε 14.995 δραχμές.
Έκτοτε οι Αθηναίοι συνηθίζουν να αποκαλούν το ναό «Ρωσική Εκκλησία».
Κατά την διάρκεια των έργων, εντοπίστηκε αρχαία δεξαμενή υδραγωγείου, πέντε μέτρα κάτω από το δάπεδο του ναού.
Το 1950 μ.Χ. κατά την διενέργεια εργασιών αποχετευτικού δικτύου στην ευρύτερη περιοχή, αποκαλύφθηκε πλησίον του ναού ένα ψηφιδωτό δάπεδο και δίπλα σε αυτό το νεκροταφείο του βυζαντινού Μοναστηριού.
Τέλος αξίζει να αναφερθεί ή ύπαρξη υπογείων στοών, που έχουν ως είσοδό ένα κλεισμένο με κιγκλιδώματα φρέαρ στο πλάι της εκκλησίας.
Ή Σωτήρα του Λυκοδήμου αποτελεί το αρχαιότερο και το πιστότερο αντίγραφο μικρότερων κατά ¼ διαστάσεων του καθολικού τής μονής του Όσιου Λουκά στην Βοιωτία.
Η κουφική διακόσμηση (διακοσμητικά στοιχεία που μιμούνται την παλαιά αραβική γραφή στην οποία γράφτηκε για πρώτη φορά το Κοράνι, στην πόλη Κούφα του σημερινού Ιράκ) είναι εμφυτευμένη στους τοίχους, σε μικρές κεραμικές πλάκες.
Το κωδωνοστάσιο ανεγέρθη το 1845 μ.Χ. από τον Τσάρο Αλέξανδρο τον Β΄ της Ρωσίας κατά τα πρότυπα των βυζαντινών καμπαναριών. Για την καλύτερη ενοποίησή καμπαναριού με το ναό προστέθηκε γύρω από αυτό κουφική ζωφόρος αντίστοιχης της εκκλησίας.
 |
| Αγία Τριάδα (Σώτειρα του Λυκοδήμου) |
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου